Owczarek środkowoazjatycki - Central Asian Ovtcharka

Justyna

ODPOWIEDŹ NA PYTANIE O ROZDZIELENIE ABORYGENNYCH RAS AZJI ŚRODKOWEJ

T.M.Iwanowa; gazeta „ZOO Petersburg”.

FRAGMENTY

Aleksander Łabuński, autor książki „Psy Azji Środkowej” zapoznał nas ze swoimi obserwacjami z podróży po tym rejonie, z różnorodnością psów, które udało mu się zaobserwować podczas swoich stałych wypraw do tego rejonu na przestrzeni 18 lat.
Można tylko jeszcze raz i jeszcze raz dziękować temu człowiekowi pełnemu pasji za opowieści o tym co zobaczył.
Przecież trudno jest po prostu tam pojechać, a już dotrzeć do miejsc przebywania otartych psów, do miejsc trudnodostępnych, dla przeciętnego człowieka jest to po prostu prawie niemożliwe.
…
Opierając się na tym co zobaczył, Aleksander Łabuński uważa, że w Azji Środkowej istnieją różniące się rasy psów aborygennych, które mają różnych przodków, wykorzystywane są przez człowieka w różny sposób i proponuje je rozdzielić na trzy podstawowe grupy:
1) owczarek środkowoazjatycki
2) środkowoazjatycki dog
3) środkowoazjatycki mastif

biorąc jako podstawę podziału różnice w zachowaniu, konstrukcji i budowy.
….
Na wszechzwiązkowej konferencji w roku1990 w Aszchabadzie prelegent Gieldy Kiarizow mówił o różnych typach w rasie, różnicach budowie, umięśnieniu/masie, charakterze zachowań i ruchu.
Odróżniał typ kopiek, co w tłumaczeniu oznacza pies –samiec, a przez to rozumie się pojęcie siły, twardości charakteru. Kopiek-si, co oznacza podobny do kopiek, ale wyróżniający się mniejszą siłą mięśni/masą i gajan-si o lżejszej konstrukcji.
Oraz typ kajan, w którym jest prawdopodobna domieszka krwi chartów, psy mają „ostrą kufę”, mocno wyrażone stawy skokowe, które powinny być wykluczone z hodowli.
……….
W hodowli należy łączyć psy, które są sobie bliskie według typu. Ale jest to zasada generalnie działająca w zootechnice.
Z konsekwencją należy zachować te naturalne typy, nie starać się tworzyć czegoś uśrednionego.
…..
Wracając do pytania o istnienie w Azji Środkowej różnych ras psów i do możliwości ich wydzielenia.
Do ostatecznej odpowiedzi na to pytanie potrzebna jest kolosalna praca badawcza. W przypadku zakończenia prac sukcesem, otrzymania jasnego potwierdzenia istnienia różnych ras, a nie różnych typów, trzeba będzie koniecznie przekonać o niezbędności prowadzenia ich, hodowli - oddzielnie, szczególnie przekonać właśnie w ich ojczyźnie.

Czy do takiego przestawienia hodowli jest gotowa rdzenna ludność tego regionu?
W przeciągu wielu stuleci rody czabanów prowadziły psy, hodowlę zgodnie z tradycjami, według linii i osiągali zadziwiające rezultaty.
Należałoby zachować właśnie te tradycje i wprowadzić znakowanie i rejestrację używanych w hodowli psów.
…..
Powszechnie odróżnia się u psów dwa typy głowy: „końskie” i „niedźwiedzie”
„Niedźwiedzie” mają szeroką mózgoczaszkę i stosunkowo węższą, ale praktycznie nie zwężającą się w stronę tufli nosa kufę, krótszą niż mózgoczaszka. Spotyka się tu różne formy zgryzu, a u psów z takimi głowami, jak piszą liczni autorzy publikacji, tułów ma formę „cylindryczną”.
U psów z „końskimi” głowami, w porównaniu z poprzednimi, mózgoczaszka jest węższa, zależność proporcji pomiędzy mózgoczaszką a kufą jest zbliżona do 1:1, praktycznie nie spotyka się przodozgryzu. Psy mają inną konstrukcję tułowia, z głęboka klatką piersiową, ale mniejszym wygięciem żeber, z innym charakterem ruchu.

Jeśli dziś te typy niosą w sobie informację o wyjściowych, dawnych rasach to niewątpliwie należy starać się ich nie łączyć.
Ale mówić dziś realnie o podziale u konkretnych egzemplarzy? Wydaje się to być bardzo trudne. Dopóki nie wiadomo, jakiego typu byli ich przodkowie, przy doborze par hodowlanych mogą się czaić niebezpieczeństwa i trudności.
….
Zachowanie istniejących rdzennych typów, wielowiekowej tradycji w ich hodowli – to niezwykle ważne zadanie, z mojego punktu widzenia, jakiego podjąć się powinni wielbiciele tej rasy.
Niedopuszczalna jest utrata charakteru rasy, potęgi, z powodu nieprawidłowego doboru par hodowlanych i nieprawidłowej hodowli.

Przygotowane przez T.M.Iwanową Gazeta ‘ZOO Petersburg”